Jak podzielić majątek wspólny małżonków? To pytanie, które często słyszę 😉 W tym artykule przybliżę Ci zagadnienia dotyczące procedury podziału majątku i omówię sposoby tego podziału.
Przedstawię również faktyczne sposoby dzielenia majątku oraz podzielę się krótko historią z praktyki zawodowej.
A zatem zaczynamy!
Wprowadzenie
Jest rok 2150.
Ludzkość przetrwała.
Hura!!!
O dziwo podstawową komórką społeczną jest nadal rodzina 😉
Niestety małżeństwo Ci nie wyszło, rozwiodłeś się i teraz czeka Cię podział majątku. Udajesz się do kancelarii adwokackiej, w drzwiach wita Cię humanoidalny robot o imieniu „Paragraf” i wprowadza do poczekalni.
Pomieszczenie wygląda jak wnętrze statku kosmicznego z filmów sci-fi, ale czujesz się swobodnie, bo w 2150 roku wszystkie budynki tak wyglądają.
Następnie Paragraf wprowadza Cię do gabinetu adwokata* i zaczyna się….
Adwokat wyjaśnia Ci, że istnieją dwa sposoby podziału majątku:
- polubowny (umowny)
- sądowy
* ten konkretny adwokat jest nadal człowiekiem;-)
Okazuje się, że najbardziej rozpowszechnionym sposobem podziału majątku jest ten polubowny, czyli w drodze umowy pomiędzy byłymi małżonkami.
Czyżby ludzkość bardziej się ucywilizowała?
Liczę, że tak!
A może chodzi o coś innego?
O większą świadomość, rozwiniętą empatię oraz zdolność do pokojowego rozwiązywania sporów.
Oczywiście nie można wykluczyć również sądowego podział majątku, który z reguły wiąże się z brakiem porozumienia i walką w sądzie.
Powyższe możliwości istnieją w 2150 roku.
No tym razem poniosła mnie wyobraźnia;-)
Ups!
Zdziwisz się, albo i nie, ale również i obecnie masz takie same możliwości podziału majątku, jak opisałam powyżej.
Zatem w jaki sposób możemy podzielić majątek wspólny małżonków?
Zgodnie z obecnie obowiązującym polskim systemem prawnym możesz podzielić majątek na dwa sposoby: pierwszy – polubowny (umowny) i drugi – sądowy.
Jak wygląda podział majątku u notariusza- czyli umowa o podział majątku wspólnego
Podział umowny czyli polubowny ma miejsce z reguły wówczas, gdy byli małżonkowie są w stanie się porozumieć i przygotować wspólny plan podziału majątku.
Używam pojęcia plan podziału, gdyż dosyć często mamy do czynienia z wieloma składnikami majątkowymi, zaciągniętymi kredytami, nakładami np. z majątku osobistego na majątek wspólny, prowadzoną działalnością gospodarczą czy udziałami w spółce.
Jest wiele puzzli do ułożenia!
Byli małżonkowie wypracowują wówczas porozumienie co do podziału majątku, zwykle z udziałem adwokata każdego z nich.
Następnie należy udać się do notariusza w celu podpisania ostatecznej umowy, na podstawie której dzielony jest majątek wspólny.
Co do zasady, umowa taka powinna być zawarta w formie aktu notarialnego, dlatego konieczna jest wizyta w kancelarii notarialnej.
Następnie na podstawie takiej umowy, sąd, który prowadzi księgi wieczyste, dokona odpowiednich wpisów w zakresie prawa własności, zgodnie z wolą byłych małżonków.
Sądowy podział majątku wspólnego małżonków
Jak sama nazwa wskazuje, wspólny majątek dzieli się wówczas w sądzie w toku specjalnego postępowania działowego.
Jeśli nie możesz porozumieć się ze swoim byłym małżonkiem, przede wszystkim udaj się do adwokata (profesjonalnego pełnomocnika, który ma doświadczenie w podziałach majątku) i przedstaw mu swoją sprawę.
Następnie wspólnie z adwokatem przygotujesz strategię działania w sądzie, a na zakończenie tego etapu, adwokat przygotuje dla Ciebie wniosek o podział majątku, który zostanie złożony w sądzie w celu zainicjowania postępowania działowego.
Z pewnością przygotowanie takiego wniosku jest kluczową czynnością dla przebiegu całego procesu sądowego i może zadecydować o jego powodzeniu.
W trakcie sądowego podziału wspólnego majątku rozliczysz również nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny oraz z majątku wspólnego na majątek osobisty każdego z małżonków (o rozliczenia nakładów przeczytasz tutaj).
I tu trochę zamieszam Ci w głowie;-)
Możesz również podzielić majątek ugodowo w sądzie!
Tak! Nie pomyliłam się!
Co więcej, jest to bardzo wygodne rozwiązanie, w przypadku, gdy posiadasz tylko jedną lub dwie nieruchomości, a dodatkowo dogadałeś się ze swoim małżonkiem co do sposobu podziału majątku wspólnego.
Na dodatek jest to również rozwiązanie ekonomiczne, bowiem prawo przewiduje, że jeżeli twój wniosek zawiera zgodny plan podziału majątku, to wówczas opłata sądowa od takiego wniosku wynosi jedynie 300 zł.
Powyższe rozwiązanie ma również swoje wady, a podstawową z nich jest czas trwania postępowania działowego przed sądem.
Pomimo to, że twój wniosek zawiera zgodny plan podziału majątku, to niestety musisz się liczyć z tym, że na jego rozpoznanie poczekasz od 6 do 12 miesięcy, a czasem dłużej, wszystko oczywiście zależy od sądu, który będzie rozpoznawał twój wniosek.
Zatem przede wszysatkim musisz wybrać, czy zależy Ci na czasie, wówczas doradzam skorzystanie z pierwszego rozwiązania, czyli podpisz stosowną umowę ze swoim małżonkiem.
Natomiast jeżeli wolisz oszczędzić i nie zależy Ci na czasie, wówczas skorzystaj z postępowania działowego przed sądem.
W tym przypadku po zakończeniu postępowania otrzymasz finalnie prawomocne postanowienie sądu, na podstawie którego odpowiedni sąd dokona wpisu prawa własności w księdze wieczystej.
Czy rozwód bez orzekania o winie ma wpływ na podział majątku?
Co do zasady nie ma większego znaczenia dla podziału majątku czy rozwiedziesz się bez orzekania o winie czy z orzekaniem o winie.
W obu przypadkach czeka Cię taka sama procedura wspomniana powyżej, czyli po pierwsze możesz podzielić majątek ugodowo zawierając umowę, po drugie możesz wystąpić do sądu z wnioskiem o podział majątku wspólnego.
Powyższe ma zastosowanie w przypadku, gdy dzielisz majątek po równo, gdyż w polskim prawie obowiązuje zasada równości udziałów małżonków w majątku wspólnym.
W wyjątkowych przypadkach możesz żądać w sądzie ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym.
Zagadnienie to jest bardzo rozległe i przeczytasz o nim w moim innym artykule, niemniej kwestia ta ma pewien związek z procesem rozwodowym i tym, czy rozwód jest z orzekaniem o winie czy bez orzekania o winie.
Jedną z zawinionych przyczyn jest zdrada małżeńska.
Dlaczego nagle wspominam o zdradzie małżeńskiej? Czy zdrada małżeńska może mieć wpływ na podział majątku?
Okazuje się, że tak! Zdrada małżeńska może mieć wpływ na podział majątku w przypadku ustalania nierównych udziałów w majątku wspólnym.
Przepis art. 43 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przewiduje możliwość domagania się przez małżonka ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym w przypadku zaistnienia ważnych powodów.
Art. 43. KRiO
§ 1. Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
§ 2. Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Spadkobiercy małżonka mogą wystąpić z takim żądaniem tylko w wypadku, gdy spadkodawca wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa albo o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji.
Tym ważnym powodem może być właśnie zdrada małżeńska.
Słuszność tej kwestii potwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 16 listopada 2023 r. (II CSKP 1401/22). Z tezą tego postanowienia:
„Przyczyny mające uzasadniać zastosowanie art. 43 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie zostały skonkretyzowane, lecz objęte ogólnym pojęciem „ważne powody”; zakres znaczeniowy tego terminu jest szeroki i nie zamyka się w konkretnej przyczynie wskazanej przez prawodawcę. Nie jest zatem zasadne eliminowanie w punkcie wyjścia czynnika winy spośród potencjalnych ważnych powodów odstąpienia od zasady równych udziałów. Nadmienione pojęcie może więc także obejmować winę w rozkładzie pożycia polegającą na zdradzie małżonka”.
Podział majątku po rozwodzie – przedawnienie
Często pojawia się pytanie o przedawnienie roszczenia o podział majątku wspólnego, czyli innymi słowy czy istnieje jakiś limit czasowy na przeprowadzenie podziału majątku po rozwodzie.
Odpowiedź brzmi: NIE! Oznacza to, że roszczenie o podział majątku wspólnego małżonków nigdy się nie przedawnia.
Czy w związku z tym możesz odwlekać podział majątku w nieskończoność?
Oczywiście, że możesz! To przecież jest twój majątek i twoja decyzja.
Mam jednak radę dla Ciebie. Jeżeli nie zachodzą żadne szczególne względy, w twoim interesie jest przeprowadzenie podziału majątku jak najszybciej po ustaniu wspólności majątkowej.
Dlaczego?
Przede wszystkim upływ czasu ma wpływ na twoje możliwości dowodowe.
Co mam na myśli?
Wynik postępowania działowego uzależniony jest od wielu czynników, niemniej zasadniczą kwestią jest ustalenie stanu majątkowego, jaki istniał chwili ustania wspólności majątkowej (o wspólności majątkowej przeczytasz tutaj).
Z pewnością upływ czasu może to utrudnić, zwłaszcza jeśli pewne składniki majątkowe ulegną zniszczeniu.
W jaki sposób można dokonać podziału majątku — czyli podział fizyczny rzeczy, spłata, sprzedaż.
Powyżej wstępnie przedstawiłam procedury podziału majątku, natomiast z pewnością teraz zastanawiasz się jak faktycznie można podzielić majątek.
Bez względu na wybraną przez Ciebie procedurę ostatecznie możesz podzielić majątek w następujący sposób:
- po pierwsze można podzielić fizycznie rzecz, o ile jest to oczywiście możliwe;
- po drugie można przyznać prawo własności danego składnika majątkowego na rzecz jednego z małżonków i zobowiązać go do odpowiedniej spłaty na rzecz drugiego;
- po trzecie można sprzedać składniki majątkowe wchodzące w skład majątku wspólnego i podzielić uzyskaną sumę;
Pozwól, że wyjaśnię Ci to na przykładach.
1️⃣ Jeżeli w skład twojego majątku wspólnego wchodzi duża nieruchomość gruntowa, to jest możliwość wydzielenia z niej dwóch mniejszych działek i przyznanie małżonkom po jednej z nich. 2️⃣ Dla naszych rozważań, zachowując z przykładu pierwszego dużą nieruchomość gruntową, sąd może przyznać ją w całości jednemu z małżonków i zobowiązać go do spłaty na rzecz drugiego małżonka. 3️⃣ I wreszcie trzecia możliwość: dochodzi do sprzedaży tej nieruchomości gruntowej i podziału uzyskanych ze sprzedaży pieniędzy.
Co sąd bierze pod uwagę przy podziale majątku?
Przy podziale majątku sąd bierze pod uwagę szereg różnych okoliczności, ale przede wszystkim ważne jest ustalenie, co w chodzi w skład majątku wspólnego i jaka jest jego wartość.
Jeśli natomiast chodzi o sam sposób podziału, to zawsze w pierwszej kolejności ważna jest dla sądu wola stron.
Jeżeli jednak się okaże, że małżonkowie nie są w stanie dojść do porozumienia, to sąd spróbuje dokonać podziału fizycznego majątku, o ile oczywiście będzie to możliwe.
W postępowaniu sądowym sprzedaż składników majątkowych i podział uzyskanej kwoty to ostateczność.
Jest jeszcze ważna kwestia, którą powinieneś brać pod uwagę, a mianowicie sąd ustala skład majątku wspólnego według stanu z chwili ustania wspólności majątkowej (czyli np. rozwodu), zaś wartość tego majątku ustala się według cen z chwili dokonywania podziału majątku wspólnego.
Czy można przeprowadzić podział majątku przed rozwodem lub w jego trakcie?
Jestem ciekawa czy zastanawiałeś się nad możliwością podziału majątku już przed rozwodem, a nawet w jego trakcie?
Jest to interesujące pytanie, które czasami jest zadawane przez moich klientów, którzy z niedowierzaniem słuchają mojej odpowiedzi!
Tak, jest to możliwe!
Tak można przeprowadzić podział majątku przed rozwodem lub w jego trakcie!
Jak to zrobić? W jednym z moich artykułów wyjaśniałam, że wspólny majątek jest „gotowy” do podziału (nadaje się do podziału) wówczas, gdy ustanie wspólność majątkowa.
W kolejnym artykule będę zgłębiać ten temat, natomiast dla naszych rozważań wspomnę jedynie, że ustanie wspólności majątkowej następuje: po pierwsze, po umocnieniu się wyroku rozwodowego, po drugie, gdy strony wprowadzą umowny ustrój rozdzielności majątkowej, i wreszcie, po trzecie, gdy zainterweniuje sąd i wprowadzi przymusowy ustrój rozdzielności majątkowej.
W tych sytuacjach możesz przystąpić do podziału majątku, bez względu na to, czy rozpoczął się już proces o rozwód lub czy proces ten trwa.
Z praktyki adwokata
Być może zainteresuje Cię przykład z mojej praktyki, który zobrazuje odpowiedź na powyższe pytanie.
W sprawie o rozwód reprezentowałam bardzo hojnego, bezdzietnego pana, który pragnął rozwieść się szybko bez orzekania o winie.
Był bardzo hojny, gdyż zaproponował swojej żonie mieszkanie oraz dobrowolne alimenty w kwocie po 5.000 zł przez kolejne 3 lata.
W sprawie nie było nic sensacyjnego, po prostu pomiędzy małżonkami wypaliły się uczucia. Wszystko było już dogadane, gdy nagle jego żona udała się do „walecznego” adwokata. Przymiotnik „waleczny” ujęłam w cudzysłów dla podkreślenia sarkazmu 😉
Nie chodzi mi bowiem w tym przypadku o waleczność, jakiej oczekuje się od adwokata, kiedy bronieni praw klienta, ale o sztucznie wykreowany spór.
Finalnie żona mojego klienta wycofała się ze wszystkich wcześniejszych ustaleń i podjęła walkę w sądzie. My też zaczęliśmy działać!
Mój klient prowadził dużą firmę, a przy odnowieniu linii kredytowych dla firmy, potrzebny był podpis jego żony, którego, jak pewnie się domyślasz, nie chciała złożyć.
W tej sytuacji musieliśmy wystąpić do sądu z wnioskiem o interwencję i ustanowienie przymusowej rozdzielności majątkowej, po to, aby mój klient mógł swobodnie zarządzać swoją firmą.
Na dodatek, mój hojny klient, delikatnie rzecz ujmując, bardzo zdenerwował się na swoją żonę i pozwolił mi wytoczyć wszelkie działa w sądzie.
To nie skończyło się dobrze dla tej pani 😉 Ostatecznie sąd rozwiązał ich małżeństwo przez rozwód z winy żony, co doprowadziło do tego, że pani nie otrzymała ani alimentów od męża, ani obiecanego wcześniej mieszkania. Na dodatek, w postępowaniu o podział majątku udało się ustalić nierówne udziały na korzyść hojnego pana 😉
Jak podzielić majątek wspólny małżonków – najczęściej zadawane pytania
Kiedy najlepiej zrobić podział majątku?
Podział majątku można przeprowadzić po ustaniu wspólności majątkowej. To jest podstawowy warunek. Wszystko, jak zwykle, zależy od okoliczności sprawy.
Jeżeli doszło już do rozwodu, to podzielić majątek można już po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego.
Jak podzielić majątek wspólny małżonków?
Zgodnie z polskim prawem majątek wspólny małżonków można podzielić na dwa sposoby: pierwszy – polubowny (umowny) i drugi – sądowy.
Jak długo po rozwodzie można ubiegać się o podział majątku?
W nieskończoność! Roszczenie o podział majątku nie przedawnia się, co oznacza że od rozwodu mogą odpłynąć nawet lata.
Jak zrobić podział majątku od czego zacząć?
Przygotowania do sprawy o podział majątku mogą być pracochłonne. Przede wszystkim należy zebrać wszystkie dokumenty dotyczące majątku wspólnego.
Chodzi przede wszystkim o akty notarialne potwierdzające nabycie lub sprzedaż wszystkich nieruchomości, umowy najmu, wyciągi bankowe i inne dokumenty potwierdzające przepływ środków pieniężnych
Co sąd bierze pod uwagę przy podziale majątku?
Przy podziale majątku sąd bierze pod uwagę przede wszystkim skład majątku wspólnego i jego wartość, a także nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny oraz nakłady z majątku wspólnego na majątek osobisty małżonka.
Ile kosztuje założenie sprawy w sądzie o podział majątku?
Sąd pobiera opłatę stałą w kwocie 1.000 zł od wniosku o podział majątku wspólnego małżonków, natomiast jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt podziału tego majątku, wówczas sąd pobiera opłatę stałą w kwocie 300zł.
Czy zdrada ma wpływ na podział majątku?
Tak, zdrada małżeńska może mieć wpływa na podział majątku, zwłaszcza przy ustalaniu nierównych udziałów w majątku wspólnym.
Czy mogę nie zgodzić się na podział majątku?
Jeżeli jeden z byłych małżonków wystąpił do sądu o podział majątku wspólnego, drugi nie może sprzeciwić się podziałowi.
Ile czasu na spłatę po podziale majątku?
Wszystko zależy od okoliczności danej sprawy, z reguły jednak spłata byłego małżonka jest jednorazowa. W szczególnych wypadkach możliwe jest rozłożenie spłaty na raty.
***
Masz pytania? Napisz do mnie: kancelaria@adwokat-ignatowska.pl
Lidia Ignatowska
adwokat
***
Majątek w małżeństwie
Do poruszenia tego tematu skłoniła mnie refleksja na temat moich doświadczeń związanych z udzielaniem klientom porad prawnych oraz z prowadzeniem postępowań sądowych o podział majątku. Aby wyjaśnić podstawowe kwestie, wrócimy, o ile się nie mylę, do pierwszej klasy szkoły podstawowej 😉
Wyobraź sobie trzy zbiory, a każdy z nich zawiera majątek należący do kogoś innego. Do pierwszego zbioru należy twój majątek osobisty, do drugiego wspólny majątek twój i małżonka, a w trzecim zbiorze znajduje się majątek osobisty twojego małżonka. Naturalnie zbiory mogą być puste! Ale dość żartów;-)
Podsumowując, w małżeństwie mamy do czynienia z trzema „rodzajami” majątku…. [Czytaj dalej…]
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }